Opinie: ‘ABP móet zich afkeren van fossiele energie’

Beeld: Getty Images

Scherper dan ooit meldde het VN-klimaatpanel IPCC deze zomer dat de klimaatcrisis door mensen wordt veroorzaakt.

Als wij niet snel stoppen met het gebruik van fossiele energie, halen de rampen ons in: bosbranden, extreme droogtes, watertekorten, overstromingen, mislukte oogsten, epidemieën. De opwarming van de aarde kan onomkeerbaar worden als gevolg van de smeltende ijskappen en de krimpende regenwouden. Er is niet veel tijd meer. Het moment voor een ‘fossielvrije’ samenleving is nu. 

Volgens een klimaatenquête van de VN is twee derde van de wereldbevolking inmiddels doordrongen van de ernst van het probleem. Gelukkig. Wij leggen zonnepanelen op ons dak, isoleren ons huis, rijden elektrisch. Zulke keuzes op individuele basis zijn van groot belang, maar om opwarming van de aarde echt fors omlaag te krijgen is meer nodig: een beleid van grote spelers. 

Nederlandse pensioenfondsen behoren tot die grote spelers. Zij beheren 70 procent van het totale vermogen van Nederlandse huishoudens en kunnen (en moeten) daarmee een belangrijke rol spelen in het beperken van verdere opwarming van de aarde. Hoe? Door te stoppen met investeren in olie, gas en kolen en door duurzaam te gaan beleggen. 

Gedragsaanpassing 

Het Nederlandse ABP is één van de grootste pensioenfondsen ter wereld. Het beheert de pensioenen van een paar miljoen leraren, wetenschappers en ambtenaren– mensen die elke dag bezig zijn met de toekomst, met het voorbereiden van jonge generaties op die toekomst, met beleid dat de opwarming in deze eeuw moet afremmen. Het is niet meer dan logisch dat hun pensioengeld bijdraagt aan een leefbare en gezonde toekomst. 

Bovendien is in onze kapitalistische wereld geld een directe drijfveer om het gedrag aan te passen. Vergelijkbare fondsen in Zweden, Noorwegen, Groot-Brittannië en de VS zijn al aan het divesteren en stoten hun belangen in de fossiele energie af. Naar eigen zeggen zit ABP nog voor meer dan 13 miljard euro in de fossiele bedrijven – omgerekend: voor iedere APB-deelnemer 4500 euro. Gemeenten en universiteiten riepen het ABP al eerder op tot een zogeheten fossielvrij beleggingsbeleid. 

Het ABP noemt het zijn missie: ‘een goed pensioen [te verzorgen] om van te genieten in een leefbare wereld.’ Het pensioenfonds denkt door te blijven investeren in olie, gas en kolen bedrijven die zich met de winning en verwerking van de fossiele energie te kunnen verduurzamen, shareholder engagement noemen ze dat. Maar in de praktijk is de duurzame invloed van het ABP op de fossiele business te verwaarlozen. Sterker nog, ze stellen zich op de aandeelhoudersvergaderingen helemaal niet duurzaam op en hebben dit jaar tijdens de aandeelhoudersvergaderingen van Shell, BP en Equinor de daar ingediende klimaatresolutie niet gesteund. 

Het ABP noemt een tweede reden waarom het niet radicaal van zijn oliebelangen af wil: energie toegankelijk houden voor kwetsbare gemeenschappen. Maar daarmee bijt het ABP in zijn eigen staart: de klimaatverandering treft juist kwetsbare groepen het eerst en het hardst. 

Bijdrage aan de toekomst 

Gaat divesteren, het terugtrekken van de investeringen, in gas en olie dan niet ten koste van de waarde van de pensioenen? Integendeel, de fossiele industrie doet het slechter op de beurzen en wordt meer en meer als ‘risicovol’ gezien. Het is van de zotte dat juist het pensioengeld van leraren, wetenschappers en ambtenaren wordt geïnvesteerd in grondstoffen en technieken die de leefbaarheid van de wereld ondermijnen en dat zij zonder er invloed op te hebben hun geld de klimaatcrisis zien verergeren. 

Daarom roepen wij het ABP op ervoor te zorgen dat het geld van onze pensioenen positief bijdraagt aan het klimaat en daarmee aan onze toekomst. Ook met het oog op de klimaattop in Glasgow, later dit jaar, is dit het moment voor een wereldspeler als ABP om zijn beleggingsbeleid stevig duurzamer te maken. 

Loek Spitz, Karen Holtmaat en Lisette Klok zijn werkzaam als docent en onderzoeker aan UvA, VU en HvA en zijn actief binnen Scientists for Future 

Dit artikel verscheen in dagblad Het Parool op 27 augustus 2021.