In het NOS journaal van 9 februari j.l. werd – met enig tromgeroffel – aangekondigd dat het “Urgenda doel” van 25% reductie van de uitstoot van broeikasgassen in 2020 ten opzichte van 1990 nu “definitief” was gehaald. Maar is dat ook zo?

Auteur: Bert Metz

Kolencentrale Hemweg, Amsterdam

Voor diegenen die niet onmiddellijk weten wat het “Urgenda doel” is: na een lange juridische procedure van Urgenda tegen de Nederlandse Staat werd in december 2019 door de Hoge Raad het vonnis van de rechter bevestigd, dat de Staat verplicht in 2020 de uitstoot van broeikasgassen in 2020 terug te brengen tot 25% onder het niveau van 1990. Lang zag het ernaar uit dat dit niet zou gaan lukken, omdat de overheid maatregelen bleef uitstellen, hopend op een vernietiging van het vonnis door de Hoge Raad. Door een combinatie van vervroegde sluiting van de Hemweg-kolencentrale in Amsterdam, een relatief warme winterperiode en de Corona beperkingen die leidden tot zo’n 15% minder mobiliteit is het uiteindelijk toch gelukt. Het CBS stelde onlangs vast dat de reductie 25,5% bedroeg.

Maar er zitten een paar adders onder het gras.

• Ten eerste, het Urgenda vonnis heeft niet alleen betrekking op het jaar 2020, maar ook op alle jaren daarna. En wat blijkt? In september 2021 rapporteerde het CBS dat de uitstoot van broeikasgassen in het tweede kwartaal alweer bijna lag op het niveau van voor de Corona crisis. Dus het wordt nog spannend of het doel ook in 2021 is gehaald.
• Ten tweede, in de gerapporteerde cijfers is de uitstoot van de voor Nederland relevante internationale lucht- en scheepvaart niet meegeteld. Dat is weliswaar in lijn met wat er onder het VN Klimaatverdrag is afgesproken, maar tikt wel behoorlijk aan gezien de rol die de Rotterdamse haven en Schiphol internationaal spelen. Samen met de uitstoot van de verbranding van biomassa (die niet helemaal nul is zoals de rekenregels van het Klimaatverdrag veronderstellen) betekent dat een 20% hogere uitstoot.
• Ten derde, als de uitstoot wordt berekend op basis van de in Nederland plaatsvindende consumptie en dienstverlening – de zogenaamd “voetafdruk”, de uitstoot in de hele productieketen, dus ook in het buitenland, van alles dat in Nederland wordt geconsumeerd- dan is de totale uitstoot zo’n 40% hoger dan volgens de rekenregels van het Klimaatverdrag.
• Ten laatste, de echte opgave is om in 2030 minimaal een 55% lagere uitstoot te hebben, zoals in het recente coalitieakkoord vastgelegd, in overeenstemming met de – ook door Nederland gesteunde Klimaatwet van de Europese Unie. Het gat van zo’n 30% zal dus in minder dan 10 jaar moeten worden gedicht. Dat wordt een enorme uitdaging.